Rada Unii Europejskiej 16 grudnia 2024 roku przyjęła Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Nowe przepisy zmieniają rozporządzenie (UE) 2019/1020 i dyrektywę (UE) 2019/904 oraz uchylają dyrektywę 94/62/WE. Dokument ten, określany jako rozporządzenie PPWR, ma kluczowe znaczenie dla gospodarki odpadami i zarządzania opakowaniami w całej Unii Europejskiej.
Główne cele wdrożenia rozporządzenia PPWR
Nowe przepisy wprowadzają szereg zmian, których głównym celem jest:
- ograniczenie ilości i masy opakowań oraz wytwarzania odpadów opakowaniowych,
- wprowadzenie wymogów dotyczących etykietowania i oznakowania (np. informacji o składzie materiałowym i zawartości surowców z recyklingu), co ułatwi konsumentom świadome podejmowanie decyzji zakupowych,
- promowanie recyklingu poprzez wymóg „recyklingowalności” opakowań i określenie minimalnej zawartości materiałów z recyklingu w opakowaniach.
Nowe obowiązki wynikające z rozporządzenia PPWR
Poniższa tabela przedstawia kluczowe obowiązki wynikające z nowych przepisów, zgodnie z artykułami rozporządzenia PPWR:
| Nr artykułu | Główne założenie – treść |
| art. 2 | określono, że rozporządzenie PPWR ma zastosowanie do wszystkich opakowań, niezależnie od zastosowanego materiału oraz do wszystkich odpadów opakowaniowych |
| art. 3 | wprowadzono zestaw nowych definicji |
| art. 5 | ustanowiono wymogi dotyczące obecności określonych substancji w opakowaniach, w szczególności ograniczenie dotyczące poziomu stężenia ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego |
| art. 6 | ustanowiono wymóg, zgodnie z którym opakowania muszą nadawać się do recyklingu, oraz określono, jakie wymogi będą musiały być spełnione w ramach podejścia dwuetapowego:
|
| art. 7 | ustanowiono, że od 1 stycznia 2030 r. opakowania z tworzyw sztucznych mają posiadać pewną minimalną zawartość materiałów z recyklingu odzyskanych z odpadów pokonsumenckich tworzyw sztucznych |
| art. 8 | określono, w połączeniu z definicją zawartą w art. 3, warunki, jakie muszą spełniać opakowania, aby można je było uznać za kompostowalne oraz wprowadzono wymóg zapewnienia w terminie 24 miesięcy od daty wejścia w życie rozporządzenia PPWR, aby saszetki z kawą, przylepne etykiety przyczepione do owoców i warzyw oraz bardzo lekkie plastikowe torby na zakupy były kompostowalne |
| art. 10 | określono wymogi dotyczące opakowań wielokrotnego użytku; przepisy wskazują na ideę wielokrotnego użytku, a więc na to, że opakowanie powinno być przeznaczone, zaprojektowane i wprowadzone do obrotu z myślą o jego ponownym użyciu lub powtórnym napełnieniu jak największą liczbę razy |
| art. 11 | wskazano obowiązek umieszczania etykiety na opakowaniu, aby ułatwić konsumentom sortowanie; etykieta ma zawierać m.in. informacje o składzie materiałowym opakowania |
| art. 21 | określono, że podmioty gospodarcze dostarczające produkty dystrybutorom końcowym lub użytkownikom końcowym w opakowaniach zbiorczych, transportowych lub opakowaniach dla handlu elektronicznego muszą zapewnić, aby stosunek pustej przestrzeni do produktu (produktów) w opakowaniu wynosił maksymalnie 40% |
| art. 27 i 28 | ustanowiono zasady dotyczące obliczania stopnia osiągnięcia poszczególnych celów w zakresie ponownego użycia i powtórnego napełniania określonych w art. 26 oraz składania właściwym organom sprawozdań dotyczących tych celów |
| art. 29 | określono, że do 31 grudnia 2025 r. roczne zużycie lekkich plastikowych toreb na zakupy nie może przekroczyć 40 takich toreb na osobę |
| art. 38 | określono wymóg, aby każde państwo członkowskie stopniowo zmniejszało ilość odpadów opakowaniowych wytwarzanych na mieszkańca w porównaniu z ilością odpadów opakowaniowych wytwarzanych na mieszkańca w 2018 r. o 5 % do 2030 r., o 10 % do 2035 r. i o 15 % do 2040 r. |
| art. 43 | ustanowiono wymóg, aby państwa członkowskie zapewniły ustanowienie systemów umożliwiających zwrot lub zbieranie wszystkich opakowań i odpadów opakowaniowych od konsumenta, innego użytkownika ostatecznego lub ze strumienia odpadów |
| art. 46 | ustanowiono cele recyklingu w zakresie odpadów opakowaniowych, które to cele państwa członkowskie muszą osiągnąć do 31 grudnia 2025 r. i do 31 grudnia 2030 r. i które pokrywają się z celami określonymi w dyrektywie 94/62/WE; jeżeli państwa członkowskie przesuną terminy osiągnięcia wielkości docelowych wyznaczonych na 2025 r. muszą przedstawić plan wdrożenia |
Przewidywane skutki wdrożenia PPWR
Komisja Europejska przewiduje, że nowe przepisy przyniosą konkretne efekty:
- Zmniejszenie ilości odpadów – w 2030 r. nastąpi ograniczenie emisji gazów cieplarnianych oraz redukcja negatywnych skutków dla środowiska.
- Korzyści ekonomiczne – niższe koszty gospodarowania odpadami, spadek sprzedaży i zużycia opakowań, co przełoży się na oszczędności gospodarcze. Szacuje się także wzrost zatrudnienia o około 29 000 nowych „zielonych” miejsc pracy.
- Zwiększenie recyklingu – wzrost ogólnego współczynnika recyklingu opakowań o 6,5% do 2030 r., zmniejszenie zapotrzebowania na surowce pierwotne (np. drewno, szkło, aluminium) oraz redukcja powierzchni zajmowanej przez składowiska odpadów o 9%.
Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów
Rozporządzenie PPWR nie określa bezpośrednio sankcji za brak zgodności z nowymi wymogami. Kwestia ta została pozostawiona państwom członkowskim, które mają czas do 12 lutego 2027 r. na ustanowienie przepisów sankcyjnych. Kary powinny przyjąć formę administracyjnych kar pieniężnych i być skuteczne, proporcjonalne oraz odstraszające. Dodatkowo państwa członkowskie muszą zapewnić skuteczny system nadzoru rynku.
Przygotowanie do wdrożenia PPWR
Choć rozporządzenie PPWR zacznie obowiązywać 18 miesięcy od dnia wejścia w życie, już teraz warto podjąć działania przygotowawcze. Nowe przepisy wpłyną nie tylko na konsumentów, ale przede wszystkim na przedsiębiorców i przemysł. Firmy będą musiały skupić się na ekoprojektowaniu oraz wziąć większą odpowiedzialność za odpady generowane przez ich produkty. Nowe wymagania będą dotyczyć zarówno produktów krajowych, jak i importowanych, co zapewni jednolite standardy w całej UE.
Szkolenie na temat nowych przepisów
Rozporządzenie PPWR to istotna zmiana dla gospodarki opakowaniowej w Polsce i całej Unii Europejskiej. Więcej na temat nowych regulacji, w tym systemu kaucyjnego, PPWR, ROP, CBAM i EUDR, omawiamy podczas szkolenia Nowe przepisy! Kaucja, PPWR, ROP, CBAM i EUDR, na które serdecznie zapraszamy.
